بررسی تغییر در انتشار co2 و خصوصیات فیزیکوشیمیایی کمپوست کود گاوی، باگاس نیشکر و خاک اره در حضور و عدم حضور کرم خاکی eisenia foetida

امروزه دفع مواد زائد جامد کشاورزی و صنعتی از جمله خاک اره و باگاس نیشکر به طور عمده از طریق رها سازی در طبیعت و یا سوزاندن آنها انجام می­گیرد، که بطور مستقیم و یا غیر مستقیم باعث انتشارگازهای گلخانه­ایاز جملهدی اکسید کربن می­شود. لذا کاربرد روش­های بیولوژیکی بازیافت که منطبق با طبیعت می­باشند قابل توصیه است. این تحقیق به منظور بررسی تغییر در انتشار co2 و خصوصیات فیزیکوشیمیایی کمپوست کود گاوی، باگاس نیشکر و خاک اره در حضور و عدم حضور کرم خاکی به مرحله اجرا در آمد. این آزمایش بصورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی با دو فاکتور تیمار بستر در شش سطح و زمان در پنج سطح و در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت، که تیمارهای آن عبارت بودند از کود گاوی، کود گاوی+ باگاس نیشکر، کود گاوی+ خاک اره، کود گاوی + کرم خاکی، کود گاوی+ باگاس نیشکر+ کرم خاکی و کود گاوی+ خاک اره+ کرم خاکی. مقدار 150 گرم از هر تیمار به ظروف پلاستیکی یک لیتری (با قطر دهانه 12 سانتی متر و ارتفاع 10 سانتی متر) منتقل و جهت تعیین مقادیر انتشار co2 و اندازه­گیری برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی در روزهای صفر، 15، 30، 45، 75 و90 ، از بستر فعالیت کرم و بستر بدون کرمنمونه­هایی برداشته شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بعد از افزودن کرم به تیمارها بیشترین انتشار co2 مربوط به روز پانزدهم بود ( به ترتیب 6/8، 2/11و8/23 میکرو­گرم  co2بر گرم در ساعت). نتایج تجزیه آماری نشان داد که ورمی کمپوست تولید شده پس از 90 روز از نظر نیتروژن (بترتیب 81/1، 47/1 و 53/1%)، فسفر (بترتیب 50/0، 39/0و 6/0%) و پتاسیم (بترتیب 13/1، 15/1و 83/0%) وph  (بترتیب 8، 2/7و1/8%) اختلاف معنی­دار(p=0.05)  با کمپوست نداشت. بر این اساس تولید ورمی کمپوست از باگاس نیشکر و خاک اره در اختلاط با کود گاوی توسط کرم خاکی eisenia foetida امکانپذیر است. لذا نظر به اثرات مفید تر ورمی کمپوست بر رشد گیاهان و با توجه به اینکه امروزه تولید co2 می­تواند عامل محدود کننده­ای برای برخی فعالیت­های اقتصادی و یا تولیدی باشد، ورمی کمپوست سازی به عنوان یک روش منطبق با طبیعت قابل توصیه می­باشد.